Przywracajmy nadzieję ubogim

I. Kontynuacja podjętych inicjatyw, wynikających z zeszłorocznego programu duszpasterskiego
  1. Kluczowym zadaniem minionego roku była duszpasterska troska, by pogłębić refleksję na temat Eucharystii, dołożyć starań o wierność przepisom Kościoła w tej materii oraz pielęgnować modlitwę przed Najświętszym Sakramentem i troszczyć się o związek między Eucharystią a życiem codziennym.
  2. Pośród wielu zadań oraz dzieł podjętych i ożywionych w tym okresie w naszych parafiach na szczególną uwagę zasługuje dzieło Eucharystycznego Ruchu Młodych. Dzieło to stanowi wyjątkową okazję do zatroszczenia się o życie duchowe dzieci w okresie od pierwszej Komunii św. do rozpoczęcia ich przygotowywania do sakramentu bierzmowania. Podjęte dzieło należy zatem kontynuować i poszerzać jego zasięg oddziaływania w parafii.
  3. Nadzwyczajni szafarze Komunii św. stanowią w parafii szczególną pomoc w posłudze chorym i niepełnosprawnym. Zatem niezwykle ważnym owocem Roku Eucharystii powinna być troska, by powiększyć ich liczbę w naszej diecezji stosownie do potrzeb każdej parafii. W nowym roku duszpasterskim planuje się podjęcie przygotowania kolejnych kandydatów do tej posługi, dlatego należy rozmawiać na terenie parafii z osobami, które mogłyby podjąć się tej misji.
  4. Należy dbać o piękno sprawowanej liturgii, o dostępność otwartych kościołów dla osób pragnących przyjść na osobistą modlitwę przed Najświętszym Sakramentem, o możliwość adoracji Najświętszego Sakramentu w każdy czwartek przed lub po Mszy św. wieczornej (tam gdzie to jest możliwe), o systematyczność celebracji nabożeństw eucharystycznych w pierwsze czwartki miesiąca, o praktykę Czterdziestogodzinnego Nabożeństwa itp.
  5. W kontekście na nowo odkrywanej w Roku Eucharystii prawdy, że „Eucharystia jest źródłem i szczytem życia i posłannictwa Kościoła”, należy troszczyć się o jej rozwój i owocowanie w życiu wiernych poprzez kontynuację wszystkich inicjatyw podjętych w tym zakresie w minionym roku duszpasterskim.
  6. Podjęta przed dwoma laty w naszej diecezji inicjatywa powołania Parafialnych Rad Duszpasterskich ciągle jest aktualna i wymaga doskonalenia. Do Kurii Biskupiej wpłynęły informacje o jej powołaniu jedynie w 73 parafiach. Przystępując do opracowywania duszpasterskiego programu dla parafii, w oparciu o diecezjalny program duszpasterski, należy aktywnie włączyć w to dzieło Parafialną Radę Duszpasterską, precyzyjnie nakreślając obszary zadań do wspólnej realizacji w ciągu roku duszpasterskiego. Tam gdzie jej jeszcze nie ma, należy niezwłocznie przystąpić do jej powołania.

 

II. „Przywracajmy nadzieję ubogim” – wizja ideowa oraz zakres zadań wynikających z hasła przyjętego do realizacji w roku duszpasterskim 2005/2006
  1. Przygotowaniem do podjęcia nowych zdań duszpasterskich w kolejnym roku była oferta programowa tegorocznych Paradyskich Dni Duszpasterskich. Na pierwszym miejscu tego programu pojawił się temat „Przyjazny kapłan, przyjazny K/kościół”. Postawa „przyjaznego kapłana” stanowi istotny klucz do budowania klimatu zaufania w społeczności parafialnej, a co za tym idzie, do budowania kapitału ludzkiego dla tworzenia ładu społecznego. Parafia jako wspólnota wspólnot domaga się ze strony kapłana szczególnej troski o budowanie klimatu zaufania. Stanowi to istotny warunek realizacji zadań, szczególnie związanych z zagadnieniem rozwiązywania problemów biedy ludzkiej, zarówno materialnej jak i duchowej. A to właśnie zadanie staje przed nami jako podstawowe w przyszłorocznym programie duszpasterskim.
  2. Bieda materialna jak i duchowa pozbawia ludzi nadziei. Duszpasterstwo nasze winno więc odkrywać prawdę o Chrystusowym spojrzeniu na otaczającą nas rzeczywistość, spojrzeniu pełnym wiary i nadziei, że losy świata i losy każdego z nas są w dobrych rękach Boga, który w Chrystusie stał się naszym bratem. Ukazywać ludziom Chrystusa, to – jak mówi sobór – dzielić ich radości i nadzieje, ale także smutki i trwogi (Gaudium et spes 2). Trzeba nam być zatem znakiem nadziei. Wspólnota parafialna winna jawić się jako wspólnota przywracająca nadzieję. Winna pobudzać do działań służących budowaniu nadziei i umacnianiu się solidarności między ludźmi.
  3. Kościół, choć nazywany jest „ekspertem w sprawach ludzkich”, nie jest i nie może być jednak ekspertem w sprawach ekonomicznych czy gospodarczych. Jako duszpasterze pytamy o to, co zrobić, aby praca była i aby rozwijała człowieka, który się jej oddaje. Zwracamy uwagę, że jeśli w imię praw człowieka i obywatela domagamy się pracy dla każdego, kto jej szuka, to chodzi nam o godną pracę, a więc nie tę, która wzbogaca jedynie pozornie, dając czasem minimalne środki do życia, ale jednocześnie zubaża, zabierając czas niedzielnego wypoczynku, czas, który powinien być poświęcony na dbanie o zdrowie i o rodzinę. W pracy najważniejszy jest człowiek i on ma pierwszeństwo przed wszystkimi elementami pracy! Przywracając godność pracy, trzeba jednocześnie przywracać godność pracowitości i cnotom z nią związanym: rzetelności, wiarygodności, słowności, punktualności itp. Potrzeba też niejednokrotnie najprostszych gestów solidarności, koleżeństwa i przyjaźni, które powodują, że przestrzeń pracy staje się bardziej ludzka.
  4. Bardzo ważna jest pomoc wychowawcza, zwłaszcza wobec zagrożonych dzieci i trudnej młodzieży. Jej formy i sposoby mogą być różne, od indywidualnej opieki po organizowanie różnych grup. Bezcenne są tu organizacje młodzieżowe, otwarte na potrzeby swoich kolegów.
  5. Rośnie liczba ludzi chorych i niepełnosprawnych. Potrzebna jest im opieka domowa, a także odwiedzanie w szpitalach, nieraz bowiem nie mają rodzin i przyjaciół.
  6. Solidarność wymaga wzajemności. Ci, którzy otrzymują pomoc, powinni ją, zgodnie ze swoimi możliwościami, świadczyć innym. Inaczej przyzwyczają się do bierności i nieodpowiedzialności albo i pasożytnictwa.

 

III. Propozycja praktycznej realizacji programu duszpasterskiego w parafii
  1. Zapobieganie biedzie duchowej
    1. dbałość o wysoki poziom liturgii Słowa - głoszenie Ewangelii nadziei przy wykorzystaniu do tego w szczególny sposób niedzielnej homilii oraz rekolekcji adwentowych i wielkopostnych; homilii niedzielnej nigdy nie wolno opuszczać ani zastępować czym innym, np. lekturą komunikatu (wyjątek stanowi list pasterski bądź komunikat, gdy jest to wyraźnie nakazane) czy adoracją eucharystyczną; jeśli praktykowane są tzw. �niedziele adoracyjne�, należy wygłosić odpowiednio krótszą homilię;
    2. ożywienie duszpasterstwa dzieci - zakładanie tam, gdzie jeszcze nie ma i dynamizowanie działalności już istniejących wspólnot Eucharystycznego Ruchu Młodych, Oazy Dzieci Bożych, grup ministranckich, scholi, Podwórkowych Kółek Różańcowych itp., uwzględniając w realizacji rocznego programu diecezjalny kalendarz formacji ERM, który przewiduje: wiosenny i jesienny dzień skupienia dla animatorów ERM, jesienny dzień skupienia dla wspólnot ERM oraz diecezjalną Pielgrzymkę ERM i dzieci do Rokitna – czerwiec 2006 r.;
    3. prowadzenie katechizacji parafialnej dla młodzieży - mając na uwadze już nie tylko dotychczasowe przygotowanie do sakramentu bierzmowania, ale uwzględniając także przygotowanie młodzieży do sakramentu małżeństwa; w każdej parafii niezbędni są to tego celu animatorzy świeccy;
    4. dbałość o kondycję duchową rodziny - ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania do tego zadania istniejących ruchów i stowarzyszeń rodzinnych; są to m.in. Domowy Kościół, Ruch Rodzin Nazaretańskich, Stowarzyszenie Rodzin Katolickich;
    5. dbałość o formację istniejących grup i wspólnot parafialnych - rozszerzając dla nich propozycję rekolekcji i kursów ewangelizacyjnych;
    6. wykorzystanie wydarzeń rocznicowych - w roku 2006 przeżywać będziemy 350-lecie Ślubów Króla Jana Kazimierza, 50-lecie Jasnogórskich Ślubów Narodu i 25-lecie śmierci Prymasa Tysiąclecia Stefana kardynała Wyszyńskiego.
  2. Zapobieganie biedzie materialnej
    1. powołać Parafialną Radę ds. Ekonomicznych, gdzie jeszcze jej nie ma i za jej pośrednictwem profesjonalne pozyskiwać przy współpracy z lokalnym samorządem terytorialnym środki finansowe z możliwych i dostępnych źródeł dających możliwość rozwiązywania problemów związanych z biedą materialną i duchową;
    2. założyć Parafialny Zespół Caritas, gdzie jeszcze go nie ma (obecnie funkcjonuje 178 PZC) oraz wspierać istniejące na terenie diecezji i parafii organizacje, stowarzyszenia i wspólnoty, których celem jest działalność charytatywna;
      • troszcząc się o PZC zgodnie ze Statutem; organizując comiesięczne spotkania formacyjne, dbając o udział członków Zespołu w szkoleniach organizowanych przez diecezjalną Caritas itp.;
        • podejmując próbę założenia w parafii grupy Grona Wspierających Ubogich (obecnie istnieje 131 grup GWU, w których jest 5680 członków);
        • szukając współpracy pomiędzy organizacjami działającymi na terenie parafii, m.in.: Stowarzyszenie im. św. Brata Krystyna, Stowarzyszenie św. Brata Alberta itp.;
        • wspierając czynnych wolontariuszy poprzez formację duchową, wspieranie ich udziału w szkoleniach organizowanych przez różne podmioty, np. Centrum Wolontariatu;
        • ubezpieczając wolontariuszy i troszcząc się o ich bezpieczeństwo – umowa, ubezpieczenie OC.
    3. przeciwdziałać głodowi poprzez:
      • udział w programie PAED - żywność z nadwyżek UE dla najuboższych mieszkańców rozprowadzana za pośrednictwem Caritas – (magazyny w Głogowie, Zielonej Górze, Żukowicach, Sulęcinie, Żarach i Gorzowie Wlkp.);
      • organizowanie zbiórek żywności: akcja „Rodzina – Rodzinie”, zbiórki w okolicach świąt, zakładanie lub wspieranie istniejących jadłodajni.
    4. pomagać dzieciom i młodzieży w ramach rozwiązań systemowych, do których zaliczamy stałe placówki i dzieła, szczególnie działające w porozumieniu z samorządem lokalnym np. Ośrodkami Pomocy Społecznej – OPS, Komisjami ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; są to:
      • punkty przedszkolne – obecnie działają 3 przy PZC,
      • świetlice – w ramach Caritas działają 63 placówki, Stowarzyszenie im. Brata Krystyna prowadzi 13 placówek, Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka – 1, Stowarzyszenie im. Brata Alberta – 1,
      • kluby młodzieżowe – w ramach Caritas prowadzone są 3 placówki,
      • fundusze stypendialne: Diecezjalny Fundusz Stypendialny im. Bpa A. Dyczkowskiego, Dzieło Nowego Tysiąclecia, Skrzydła - program autorski Caritas polegający na łączeniu konkretnych ofiarodawców i dzieci na okres minimum jednego semestru (informacje zamieszczone na stronach internetowych - www.zielonagora.caritas.pl),
      • Diecezjalny Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Gorzowie Wlkp., który zabiega o to, by dzieci pozbawione opieki rodzicielskiej znalazły się w rodzinach adopcyjnych lub zastępczych.
    5. pomagać dzieciom i młodzieży w ramach rozwiązań okazjonalnych:
      • organizacja kolonii, półkolonii i ferii zimowych,
      • doposażenie dzieci w artykuły szkolne,
      • dożywianie dzieci w szkołach,
      • paczki przedświąteczne,
      • zakup potrzebnej odzieży i leków oraz innych towarów,
      • inne działania.
    6. wspierać bezdomnych poprzez informowanie o istniejących noclegowniach np. Brata Krystyna, św. Brata Alberta, Maraton oraz prowadzonych przez samorządy lokalne;
    7. pomagać osobom bezrobotnym poprzez informowanie o istniejących organizacjach i instytucjach działających w strukturze diecezjalnej i samorządowej na rzecz osób bezrobotnych np. o możliwości uczestniczenia w szkoleniach przekwalifikowujących (w Dobiegniewie, kursy przekwalifikowujące dla opiekunek społecznych), w programach autorskich, (np. Biuro Aktywizacji Bezrobotnych - BAB, Regionalny Ośrodek Społeczno-Zawodowy i Obywatelski działający przy parafii Pięciu Braci Męczenników w Gorzowie Wlkp.);
    8. informować samotne matki potrzebujące pomocy o istniejących możliwościach np. w Schronisku w Zielonej Górze prowadzonym przez terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka, który dysponuje 32 miejscami, o ośrodku prowadzonym przez Stowarzyszenie im. Brata Krystyna w Gorzowie Wlkp., który dysponuje 20 miejscami, o ośrodku prowadzonym przez Zespół Wincentyński przy parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Żaganiu z 40 miejscami oraz Domu Samotnej Matki w Żarach z 30 miejscami;
    9. podejmować praktyczną pomoc rodzinom ubogim poprzez inicjatywy Caritas i innych organizacji, wedle istniejących możliwości, oraz informować o istniejących dziełach wspierających te środowiska:
      • rozdawanie odzieży, obuwia, zakup leków, opłacanie rachunków za media dzięki zbiórkom GWU (Grono Wspierających Ubogich) oraz pozyskanym na te cele funduszom z samorządów,
      • ruch „Gaudium vitae” w Zielonej Górze wspiera samotne matki poprzez zaopatrywanie ich w wyprawki i wózki dla dzieci,
      • Fundusz Matki i Dziecka im. Bpa Wilhelma Pluty wspiera samotne matki i ubogie rodziny wielodzietne;
    10. troszczyć się o starszych, chorych i niepełnosprawnych, czego przykładem mogą być: prowadzenie Klubów Seniora, np. przy PZC przy parafii pw. św. Józefa w Zielonej Górze, bezpłatne wypożyczanie sprzętu rehabilitacyjnego w magazynie Caritas Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, dystrybucja leków wtórnego obiegu przy PZC przy parafii pw. św. Klemensa w Głogowie, działalność hospicjów domowych i stacjonarnych;
    11. pomagać uzależnionym i ich rodzinom poprzez przekazywanie informacji o istniejących ośrodkach zorganizowanej pomocy; Ośrodek dla młodocianych narkomanów w Strychach, powstający hotel tegoż ośrodka w Bledzewie, w ramach działania przyparafialnego i duszpasterstwa specjalistycznego, np. przy świetlicach, prowadzone jest wsparcie dla współuzależnionych (Al-Anon) oraz dzieci żyjących w rodzinach z problemem (Al-Ateen) oraz DDA – wsparcie dla dorosłych dzieci alkoholików, Ośrodek Duszpasterstwa Trzeźwości – tel. zaufania 095-7225440.
    IV. Wnioski końcowe:
    1. Wobec słabości życia społecznego i wobec rozpowszechnionego indywidualizmu konieczne jest wzajemne wspieranie się różnych środowisk i wymiana doświadczeń oraz koordynacja działań.
    2. Powiększająca się grupa świeckich zaangażowanych w naszych parafiach w dzieło pomocy potrzebującym napawa nadzieją. To oni mają szczególnie wiele do powiedzenia w strukturach samorządowych, w ruchach i stowarzyszeniach, które mają realny wpływ na kształt podejmowanych decyzji dotyczących zarówno samego bezrobocia jak i szeroko rozumianej biedy ludzkiej. Należy doceniać i promować podejmowane inicjatywy społeczne w tym zakresie, wspierając także tę postawę autentycznej troski poprzez modlitwę (dzień 1 maja został ogłoszony przez Episkopat Polski Dniem Modlitwy w intencji Bezrobotnych).
    3. Bezrobocie i szeroko rozumiana bieda ludzka, zarówno materialna jak i duchowa, nie jest wyłącznie problemem ludzi nią dotkniętych. Jest wyzwaniem dla wszystkich ludzi dobrej woli. Każdy z nas winien odnaleźć swoje miejsce i swoje zadanie do spełnienia w szeroko podjętej działalności duszpasterskiej Kościoła wyrażonej w haśle tegorocznego programu: „Przywracajmy nadzieję ubogim”.

    + Adam Dyczkowski
    Biskup Zielonogórsko-Gorzowski