- I Kongres Ruchów Katolickich - podsumowanie
- Jakie owoce przyniosło spotkanie kongresowe?, o. Adam Schulz SJ
- Spotkanie plenarne Rady Ruchów Katolickich
- Spotkanie księży odpowiedzialnych za ruchy w diecezji
- Pierwsze spotkanie Zespołu Koordynującego RRK
- Ojciec Święty o przyszłości ruchów w Kościele
- Informacje



I Kongres Ruchów Katolickich - podsumowanie

"Niezwykły rozkwit ruchów i stowarzyszeń katolików świeckich w Kościele jest jednym z wielkich znaków czasu, który trzeba ciągle na nowo odczytywać... Zwykło się mówić dzisiaj o nowej wiośnie zrzeszeń w Kościele. Budzi to słuszne nadzieje w perspektywie Jubileuszu Roku 2000. Jest to dar Ducha Świętego dla Kościoła w naszych czasach, którego nie wolno zmarnować. Dzisiaj odnowa Kościoła przebiega w znacznej mierze tą właśnie drogą...
Kongres Wasz ma szczególną wymowę. Po latach, kiedy ludzie wierzący w Polsce byli pozbawieni praw do posiadania własnych organizacji, kiedy trzeba było działać w ukryciu, narażając się nierzadko na szykany i represje ze strony państwa ateistycznego, nadszedł tak długo oczekiwany czas wolności stowarzyszeń. Otwarło się dla Kościoła bardzo ważne i nowe poniekąd pole działania. Trzeba w tej dziedzinie nadrobić wiele zaległości, trzeba się wiele uczyć i zdobywać nowe doświadczenia, a to dotyczy nie tylko świeckich, ale także duszpasterzy. Dlatego napawa mnie radością rozkwit ruchów i stowarzyszeń katolickich w mojej Ojczyźnie." (fragment Orędzia Ojca Świętego skierowanego do uczestników I Kongresu Ruchów Katolickich).

W I Kongresie Ruchów Katolickich, zorganizowanym przez Radę Ruchów Katolickich we współpracy z innymi instytucjami, wzięło udział ponad 3000 osób, z czego w sesjach plenarnych ponad 1000. Kongres został pomyślany jako spotkanie głównych liderów ruchów i stowarzyszeń. Były to 2-5 osobowe delegacje ze 135 ruchów i stowarzyszeń. Jednak dzięki bezpośredniej transmisji przez Radio Maryja oraz pracy kongresowego biura prasowego, w którym akredytowało się ponad 150 dziennikarzy prasowych, radiowych i telewizyjnych, doświadczenie Kongresu zostało przekazane setkom tysięcy osób zainteresowanych tym ożywczym nurtem Kościoła w Polsce, jakim są ruchy i stowarzyszenia.
W Kongresie wzięło udział 15 kardynałów, arcybiskupów i biskupów, w tym przedstawiciele Stolicy Apostolskiej, Prymas Polski oraz Nuncjusz Apostolski w Polsce. Uczestniczyli w nim również wyżsi przełożeni zakonów męskich i żeńskich oraz ponad 120 kapłanów, w tym przedstawiciele biskupów ordynariuszy do spraw ruchów i stowarzyszeń w diecezjach. Do udziału w spotkaniu zaproszono przedstawicieli II Synodu Plenarnego.
W pierwszym dniu Kongresu wygłoszone zostały konferencje: referat bp P. J. Cordesa (wiceprzewodniczącego Papieskiej Rady ds. Świeckich): „Rola ruchów i stowarzyszeń we współczesnym Kościele i społeczeństwie”, homilia kard A.L. Trujillo (przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Rodziny, zaś ks. H. Bolczyk (moderator krajowy Ruchu Światło-Życie) zaprezentował działalność ruchów katolickich w Polsce, opierając swoją wypowiedź na relacjach z kilkudziesięciu ruchów. Odbyły się także spotkania w grupach tematycznych, które miały miejsce nie tylko w Sanktuarium św. Andrzeja Boboli, ale i w 6 innych kościołach Warszawy. Spotkania w 12 grupach tematycznych (rodzina, ewangelizacja, młodzież, kierunki formacji duchowej i apostolskiej w ruchach, zaangażowanie w życie polityczne oraz społeczne, ekologia, ruchy a parafia, kultura i mass-media, życie gospodarcze, praca charytatywna, formacja liderów, współpraca świeckich i duchownych) służyły wymianie doświadczeń tego co ruchy i stowarzyszenia robią w konkretnych obszarach życia społecznego oraz w Kościele. Były to czasami małe „kongresiki”, dobrze przygotowane przez poszczególne ruchy.
Drugi dzień Kongresu to refleksja nad przyszłością rozwoju ruchów i stowarzyszeń. Materiałem do refleksji były sprawozdania z pracy w grupach tematycznych oraz dwugłos bpa T. Pieronka i p. H. Gronkiewicz-Waltz.
Centrum spotkania kongresowego była dobrze przygotowana Eucharystia, której pierwszego dnia przewodniczył Prymas Polski kard. Józef Glemp, Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, a drugiego abp Józef Kowalczyk, Nuncjusz Apostolski w Polsce.
Na zakończenie spotkania podjęto rezolucje dotyczące następujących spraw: protest przeciwko planowanym zmianom w ustawie o ochronie życia poczętego, apel o jak najszybsze ratyfikowanie Konkordatu oraz apel do wszystkich katolików o wzięcie aktywnego udziału w wyborach do samorządów lokalnych.
Dużą pomocą w poznaniu rzeczywistości ruchów i stowarzyszeń stało się wydanie Informatora o Ruchach Katolickich w Polsce oraz wystawa o ruchach prezentowana w czasie Kongresu. Oprócz wystawy, przedstawiającej działalność ruchów i stowarzyszeń, odbyły się jeszcze 3 inne wystawy: „Środki społecznego przekazu w służbie ewangelizacji” (wzięło w niej udział ponad 30 wystawców), „Ekologia troską o Życie” oraz wystawa o życiu i działalności św. Andrzeja Boboli jako patrona pojednania. W czasie spotkania kongresowego działała cały czas poczta kongresowa, która wydała specjalną kartę pocztową z okazji Kongresu oraz okolicznościowy stempel.
Pełna dokumentacja I Kongresu Ruchów Katolickich została opracowana i wydana przez Radę Ruchów Katolickich w książce zatytułowanej: „Wiosna Ruchów”. Dokumentacja Kongresu w wersji audio została opracowana przez Ośrodek Odnowy w Duchu Świętym w Łodzi i wydana na 6 kasetach audio. Natomiast  Katolickie Stowarzyszenie Filmowe opracowało kasetę wideo z godzinnym filmem o Kongresie.


Jakie owoce przyniosło spotkanie kongresowe? - O. Adam Schulz SJ

1. Pogłębienie zrozumienia czym są ruchy i stowarzyszenia w Kościele po II Soborze Watykańskim oraz jakie jest ich znaczenie dla rozwoju samego Kościoła.

2. Umocnienie jedności pomiędzy ruchami i stowarzyszeniami.
Jedność w Kościele, której nie można sprowadzić jedynie do jedności panującej w świeckiej organizacji, czy instytucji. Jedność będącą o wiele głębszą i szerszą niż jedność instytucjonalna i na dłuższą metę skuteczniejszą, szanującą bogactwo charyzmatów, dróg formacji, sposobów ewangelizacji i apostolstwa, a z drugiej strony prowadzącą do współpracy w konkretnych pracach, zadaniach. Duch Święty jest Duchem nieskończonej różnorodności, ale jednocześnie Duchem współpracy, współdziałania tego bogactwa na rzecz dobra wspólnego. Samo przygotowywanie spotkania kongresowego było już świadectwem współpracy między ruchami. Jak uczy doświadczenie, poznawanie innych ruchów, dróg formacji może stawać się ważnym środkiem rozwoju tożsamości oraz charyzmatu poszczególnych ruchów czy stowarzyszeń.

3. Zdynamizowanie działalności ruchów i stowarzyszeń.
Było to spotkanie cenne dla samych ruchów i stowarzyszeń, gdyż każdy z nich przygotowywał się merytorycznie do tego spotkania poprzez pracę formacyjną przed Kongresem, trwającą ponad pół roku, oraz do prezentacji swojego ruchu. Wydano wiele materiałów informacyjnych o ruchach.

4. Spotkanie formacyjne dla liderów ruchów.
Kongres stał się spotkaniem formacyjnym dla samych liderów ruchów; zarówno referaty bp Cordesa oraz wypowiedzi Prymasa Polski, Nuncjusza Apostolskiego, bpa T. Pieronka i p. H. Gronkiewicz-Waltz, jak i wspólna modlitwa, praca w grupach - mam nadzieję - zmoblizowały liderów wewnętrznie, eklezjalnie oraz apostolsko. Formacja liderów choć nie była wyszczególniona w programie Kongresu jako jego cel, stała się bardzo ważnym elementem tego spotkania.

5. Spotkanie głębiej zakorzeniające ruchy i stowarzyszenia w Kościele polskim.
Ważnym owocem stało się pełne uznanie ruchów i stowarzyszeń, jako jednego z trwałych elementów życia Kościoła w Polsce, a zarazem dokonało się zakorzenienie ruchów i stowarzyszeń w Kościele.
Ojciec Św.: „Napawa mnie radością rozkwit ruchów i stowarzyszeń katolickich w mojej Ojczyźnie.”
Prymas Polski: „Jesteśmy pod wrażeniem działania Ducha Świętego. Chciałbym, abyście wy, bracia świeccy, uświadomili sobie, że i na was spoczął Duch Święty, by każdy działał w określonym kierunku, który nazywamy ruchem.”
Nuncjusz Apostolski w Polsce: „Zawierzając Bogu owoce kończącego się I Kongresu Ruchów Katolickich - zachęcam Was, Najmilsi, abyście w jedności i pod przewodnictwem waszych Pasterzy realizowali wspólną misję, z tymi wszystkimi, którzy mają być może inne doświadczenia życia kościelnego. I bądźcie pewni, że Kościół potrzebuje Was i Waszego wielkodusznego świadectwa.”
Bp T. Pieronek: „Jak widać rola ruchów i stowarzyszeń jest w Kościele ogromna, zaś w dzisiejszej sytuacji polskiego społeczeństwa niezastąpiona. Wierni zrzeszeni w ruchach dokonują pierwszego, zasadniczego kroku, przełamując apatię, bierność ludzką, która w Kościele oznacza martwotę i prowadzi do pogaństwa.”

6. Kongres wnosi wiele nowych inspiracji do przemyśleń w dziedzinie pastoralnej.
„Otwarło się dla Kościoła bardzo ważne i nowe poniekąd pole działania. Trzeba w tej dziedzinie nadrobić zaległości, trzeba się wiele uczyć i zdobywać nowe doświadczenia, a to dotyczy nie tylko świeckich, ale także duszpasterzy” (Ojciec Święty do uczestników Kongresu).
Przesłanie Ojca Świętego, jak i wypowiedź bpa Cordesa - mamy nadzieję - pobudzą nie tylko liderów ruchów i stowarzyszeń, ale i duszpasterzy, jak dziś i jutro ma wyglądać miejsce ruchów i stowarzyszeń w Kościele i społeczeństwie polskim. Jak ma wyglądać praca w parafii, diecezji, uwzględniająca działalność ruchów, różnych stowarzyszeń, grup, wspólnot?

7. Uczenie się współpracy opartej na poszanowaniu różnorodności darów, charyzmatów, stylów, prowadzenie apostolstwa i ewangelizacji.
Doświadczeniem uczestników stały się słowa św. Pawła: „Różne są dary, lecz jeden Duch”, a więc jedność nie unifikująca, ale szanująca różnice, prowadząca jednak do współpracy w konkretnych działaniach. Zdynamizowanie rozwoju ruchów inspiruje również do poszukiwania realizacji współpracy między nimi w myśl słów Jezusa Chrystusa: „Ojcze Święty, zachowaj ich w Twoim imieniu, które mi dałeś, aby tak jak my stanowili jedno” (J 17,11).

8. Spotkanie stało się ważnym wkładem w pracę II Synodu Plenarnego, szczególnie do problemu odczytania miejsca i roli ruchów i stowarzyszeń w Kościele i społeczeństwie w Polsce.

9. Od ewangelizacji osoby do ewangelizacji społeczności.
W czasie spotkania kongresowego bardzo wyraźnie zarysowała się potrzeba poszerzenia obszarów ewangelizacji od ewangelizacji serca człowieka do ewangelizacji społeczności, struktur społecznych - było to w czasie Kongresu mocno akcentowane zarówno przez prelegentów, jak i samych uczestników. Chodzi o odważniejsze podjęcie apostolatu w życiu społecznym, publicznym, w nowym nurcie integrującym rozwój życia duchowego z profesjonalnym zaangażowaniem w życie społeczne.

10. Wkład Kongresu w Rok Rodziny.
Kongres stał się miejscem wymiany doświadczeń, szczególnie ruchów rodzinnych i obrony życia, refleksji nad tym jak wygląda formacja rodziny oraz podkreślił wkład ruchów na rzecz obrony życia poczętego.

11. Kongres zainspirował wielu do refleksji jak to doświadczenie przenieść na teren diecezji, parafii. Czyż nie byłoby wspaniale, aby choć raz w roku w parafii zostało zorganizowane spotkanie przedstawicieli wszystkich grup, ruchów, stowarzyszeń działających na jej terenie?


Spotkanie Plenarne Rady Ruchów Katolickich

W dniu 22 października br. odbyło się kolejne spotkanie RRK poświęcone refleksji nad doświadczeniem I Kongresu Ruchów Katolickich oraz zmianie struktury Rady.
Zmiany struktury są związane z powiększeniem się uczestników RRK przez ostatnie 4 lata z 22 ruchów i stowarzyszeń do 46. Powołany został Zespół Koordynujący Radą Ruchów Katolickich, składający się z 7 osób oraz asystenta kościelnego mianowanego przez Episkopat, którym obecnie jest ks. bp Bronisław Dembowski. Na spotkaniu wybrano na razie 5 osób, reszta zostanie wybrana na kolejnym spotkaniu Rady. Do wybranych należą: ks. Henryk Bolczyk (Ruch Światło-Życie), Andrzej Cehak (Focolari), Adam Pietrzak (Przymierze Rodzin), o. Adam Schulz SJ (Wspólnota Życia Chrześcijańskiego), Lucyna Słup (Odnowa w Duchu Świętym).
W związku ze zmianami określono nowe zadania dla Sekretariatu RRK oraz podjęto decyzję, że pracę Sekretariatu będą przez rok prowadzili przedstawiciele kolejnych ruchów; na najbliższy rok obsługi Sekretariatu podjął się Ruch Odnowa w Duchu Świętym. Do RRK przyjęte zostały dwa kolejne ruchy i stowarzyszenia: Katolickie Stowarzyszenie Sportowe RP oraz Świecki Zakon Karmelitów Bosych. Spotkanie zakończyła Eucharystia sprawowana przez ks. bp B. Dembowskiego oraz agapa.


Spotkanie księży odpowiedzialnych za ruchy w diecezji

Do doświadczeń Kongresu oraz zadań duszpasterskich z nich wynikających nawiązywano podczas spotkania, które odbyło się w siedzibie Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie dnia 5 listopada 1994 r. Spotkaniu przewodniczył ks. bp Edward Samsel - delegat Episkopatu Polski do spraw ruchów katolickich, uczestniczyli w nim również bp Bronisław Dembowski, asystent kościelny Rady Ruchów Katolickich, ordynariusz włocławski, ks. Adam Schulz SJ, organizator Kongresu oraz księża - delegaci biskupów ordynariuszy, odpowiedzialni za ruchy w diecezjach.
Spotkanie miało na celu podzielenie się doświadczeniami współpracy między ruchami oraz stowarzyszeniami na płaszczyźnie ogólnopolskiej oraz poszczególnych diecezji.
W swoim wystąpieniu o. Adam Schulz SJ, wyrażając troskę o owoce Kongresu, podkreślał, że idee kongresu należy przenieść na forum diecezji, parafii i samych ruchów. Współpraca między ruchami jest bowiem potrzebna i ożywcza nie tylko dla diecezji i parafii, ale także dla samych ruchów. Ważnym elementem spotkania było dzielenie się aktualnym stanem współpracy między ruchami w poszczególnych diecezjach przez księży delegatów.
Ruchy katolickie służyć powinny przełamywaniu bierności świeckich. Bierność ta wynika z niedostatecznej formacji laikatu i tutaj ruchy mają pilne zadanie do spełnienia - sugerował bp E. Samsel. Właściwie prowadzona formacja prowadzi do zaangażowania się ruchu w życie społeczne i publiczne - mówił bp B. Dembowski. Poczucie odpowiedzialności za dobro wspólne powinno rodzić się z osobistego odczytania Ewangelii, dokonującego się również w ruchach.
Bp B. Dembowski omówił także problem miejsca ruchów w mającej powstać Akcji Katolickiej. Sądzę - powiedział - że wiele ruchów, nie tracąc swojej specyfiki, może podjąć współpracę z tym dziełem katolików.
Biskup E. Samsel, podsumowując spotkanie, nazwał je pastoralnym poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób ruchy mają rozwijać się w Kościele, by podjąć różnorodne formy apostolatu i ewangelizacji.


Pierwsze spotkanie Zespołu Koordynującego RRK

Pierwsze posiedzenie Zespołu Koordynującego Rady Ruchów Katolickich miało miejsce w Częstochowie 8 listopada 1994 r. Uczestniczyli w nim bp Bronisław Dembowski, o. Adam Schulz SJ, ks. Henryk Bolczyk, Lucyna Słup, Andrzej Cehak oraz Adam Pietrzak.
W czasie spotkania przeanalizowano aktualna sytuację RRK, szczególnie w kontekście doświadczeń I Kongresu Ruchów Katolickich. Zastanawiając się nad zadaniami i rolą Rady Ruchów Katolickich w Kościele o. A. Schulz przypomniał - przywołując słowa Ojca Świętego, zawarte w liście do Kongresu - że ruchy i stowarzyszenia są ważnym elementem życia Kościoła w Polsce.
W dalszej części spotkania członkowie Zespołu Koordynującego dokonali podziału funkcji w Zespole. Ustalono, że przewodniczącym Zespołu będzie o. Adam Schulz SJ, wiceprzewodniczącym - Andrzej Cehak, sekretarzem - Adam Pietrzak, rzecznikiem prasowym - Lucyna Słup, opiekunem duchowym - ks. Henryk Bolczyk.
Następnie Zespół omówił współpracę z diecezjalnymi radami ruchów katolickich i innymi instytucjami. Odnotowuje się spontaniczne rodzenie się diecezjalnych ruchów katolickich. Postanowiono, że na następne spotkanie Rady zostaną zaproszeni przedstawiciele diecezjalnych rad ruchów, zaś po spotkaniu plenarnym nastąpi spotkanie tych przedstawicieli z Zespołem. Ustalono również wstępne priorytety oraz kalendarz prac Zespołu Koordynującego; następne spotkanie odbędzie się w styczniu 1995 r.
Asystent kościelny RRK ks. bp B. Dembowski, biorący aktywny udział w czasie całego spotkania, odprawił na jego zakończenie Mszę św.


Ojciec Święty o przyszłości ruchów w Kościele

„Po Soborze jesteśmy świadkami odnowy w znaczeniu przede wszystkim odnowy jakościowej. Chociaż dalej brakuje księży, jest ciągle za mało nowych powołań, równocześnie budzą się i rosną ruchy religijne. Rodzą się one na innym nieco podłożu niż dawne organizacje katolickie o profilu raczej społecznym. Tamte ruchy, wyrosłe z nauczania społecznego Kościoła, zmierzały do odmiany społeczeństwa, do przywrócenia sprawiedliwości społecznej. Niektóre z nich weszły w tak intensywny dialog z marksizmem, że w pewnym sensie straciły swoją tożsamość katolicką. Natomiast nowe ruchy są skierowane przede wszystkim do odnowy człowieka. Człowiek jest pierwszym podmiotem wszystkich przemian społecznych i historycznych, ale żeby mógł nim być, musi sam się odnowić w Chrystusie, w Duchu Świętym. Ten kierunek rokuje wiele na przyszłość Kościoła. Niegdyś odnowa Kościoła szła poprzez zakony. Tak było w okresie po upadku cesarstwa rzymskiego (benedyktyni), tak było w średniowieczu (ruch zakonów żebraczych: franciszkanów i dominikanów), tak było w okresie poreformacyjnym (jezuici i podobne do nich inicjatywy, w wieku XVIII - redemptoryści, pasjoniści) oraz w wieku XIX dynamiczne zgromadzenia misyjne jak werbiści, salwatorianie, a przede wszystkim salezjanie).
Obok zakonów i zgromadzeń zakonnych, również niedawno założonych, i wspaniałego rozkwitu instytutów świeckich w naszym stuleciu, w okresie soborowym i posoborowym pojawiają się wspomniane wyżej ruchy religijne. Ruchy te skupiają także osoby konsekrowane, ale przede wszystkim ogarniają ludzi świeckich żyjących w małżeństwie i pracujących w różnych zawodach. Ideał odnowy świata w Chrystusie wyrasta w prostej linii z tego podstawowego zaangażowania chrzcielnego.”