Wskaźnik participantes w 2013 r. według diecezji

    Według badań Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego w Polsce 8,0% (2.632 tys.) katolików uczestniczy w różnych ruchach i stowarzyszeniach katolickich. Natomiast według ORRK ta liczba wynosi około 9,2% (3.027tys.). Przeciętnie ponad 20% uczestniczących w co niedzielnej Mszy św. (dominicantes) jest zaangażowana w ruchach i stowarzyszeniach katolickich.

                                

Liczba członków ruchów            Liczba katolików

Przemyska              19,1%              777.758                    

Rzeszowska            15,6%               595.491

Tarnowska              15,5%             1.105.415

Drohiczyńska           12,4%               187.048

Sandomierska          12,0%               657.679

Białostocka              11,2%               345.854

Siedlecka                 11,0%               709.308

Zamojsko-lubaczowska 10,5%           460.241

Opolska                   10,2%               808.826

Bielsko-żywiecka       10,1%               682.535

Łomżyńska                 9,9%               519.749

Pelplińska                   9,4%               745.213

Ełcka                          9,4%               411.631

Radomska                   8,9%               882.449

Lubelska                      8,6%            1.044.635

Krakowska                   8,5%            1.507.892

Poznańska                    8,4%           1.487.636

Częstochowska              8,2%              738.127

Gdańska                       7,7%               907.872

Kaliska                         7,4%               724.103

Gliwicka                       6,9%               632.863

Legnicka                       6,9%              748.186

Katowicka                     6,8%            1.677.001

Zielonogórsko-gorzowska 6,6%             979.170

Wrocławska                   6,5%             1.107.540     

Kielecka                        6,4%                 770.898

Toruńska                       6,3%                588.458

Łowicka                         6,2%                580.404

Świdnicka                      6,2%                548.032

Bydgoska                       6,0%                570.496

Płocka                            5,5%                832.561

Koszalińsko-kołobrzeska 5,5%          809.356                    

Warszawsko-praska         5,4%               1.013.454

Sosnowiecka                   5,1%                 629.607

Gnieźnieńska                   5,2%                 651.745

Łódzka                            5,0%              1.166.657

Warszawska                     4,9%              1.267.024

Włocławska                      4,8%                758.918

Elbląska                           4,8%                430.344

Szczecińsko-kamieńska      4,7%                986.208

Warmińska                       4,7%                 610.468

Ordynariat polowy WP       4,3%                213.067

 

Liczba katolików w parafiach wyniosła 32.902.199

 Participantes – oblicza się jako odsetek członkostwa w organizacjach parafialnych w stosunku do ogólnej liczby katolików w parafii.

 ISKK: wiara Polaków jest stabilna

  Mimo intensywnych przemian, religijność polskich katolików cechuje stabilność. Od 2008 r. około 40% Polaków uczestniczy regularnie w niedzielnej Eucharystii i 16% co niedziela przyjmuje Komunię świętą. Jest to efekt to m.in. aktywnego duszpasterstwa parafialnego – wynika z przedstawionych 4 stycznia najnowszych badań Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego w Polsce.

    W ostatnich latach obserwuje się stabilizację poziomu praktyk niedzielnych Polaków. Od 2009 r. około 40% Polaków uczestniczy regularnie w niedzielnej Eucharystii (dominicantes) i 16% co niedziela przyjmuje Komunię świętą (communicantes). W 2014 r. wskaźnik dominicantes wyniósł dokładnie 39,1%, zaś communicantes 16,3%. Takie same dane były w 2013 r.

     Najbardziej religijnymi obszarami w 2014 r. są diecezje południowo wschodnie: tarnowska (70,1%), rzeszowska (64%), przemyska (59,6%). Diecezjami o najniższym odsetku osób regularnie uczestniczących w Eucharystii są: łódzka (24,8%), szczecińsko-kamieńska (24,9%) oraz koszalińsko-kołobrzeska (25,8%).

     W opinii dyrektora ISKK ks. dr. Wojciecha Sadłonia, dane te świadczą o "względnej stabilizacji katolicyzmu oraz działalności duszpasterskiej w Polsce". - Ta stabilizacja ma przede wszystkim źródło w sile jaką jest aktywna, systematyczna, codzienna działalność parafii - dodał ks. Sadłoń.

  W ciągu ostatnich dwudziestu lat poziom zaangażowania katolików w Polsce w różnego rodzaju wspólnotach i organizacjach parafialnych wzrósł dwukrotnie i wynosił w 2013 r. 8% (wskaźnik participantes). W 1993 wynosił on nieznacznie ponad 4%.

    Zdaniem ks. dr. hab. Sławomira Zaręby, warto zauważyć ten trend, choć świadczy on o "bardzo nieśmiałym wzroście". - Nie jest to wysoki wskaźnik przynależności do wspólnot działających w parafiach, ale jednak on daje się zauważyć - o Kościele mówi się przecież, że jest wspólnotą wspólnot - dodał dyrektor Instytutu Socjologii UKSW.

   Ów wzrost zaangażowania - zdaniem ks. dr. Sadłonia - świadczy także o tym, że parafia staje się przestrzenią publiczną, a nie tylko kościelną, oraz miejscem budowania i podtrzymywania lokalnych więzi, tworzenia życia kulturalnego jej członków - powiedział dyrektor ISKK.

   Życie religijne polskich katolików opiera się głównie na duszpasterstwie parafialnym. Ze zgromadzonych przez ISKK danych wynika, że w ponad 10 tys. katolickich parafii w Polsce mieszka 35,8 mln osób, w tym 32,9 mln katolików.

    Po raz pierwszy ISKK obliczył również liczbę osób, które wyemigrowały za granicę. W 2014 r. liczba osób, które faktycznie przebywają poza terytorium Polski, choć są zameldowane na terenie parafii, wyniosła 2,7 mln.

  Ks. Sadłoń przyznał, że te dane mają charakter szacunkowy, oparty jedynie o informacje proboszczów, gdyż oni sami nie mają wglądu w spis ludności. Jak jednak zaznaczył, są parafie, w których proboszcz ma dobre rozeznanie co do liczebności mieszkańców. - Dotyczy to głównie parafii wiejskich, gdzie emigracja jest liczniejsza. Znacznie większy problem jest w dużych parafiach miejskich, ale z drugiej strony, tam - choć proboszcz mniej zna swoich parafian - emigracja jest raczej mniejsza - wyjaśnił socjolog.

    Raport ISKK informuje też, że w Polsce jest 25 tys. księży diecezjalnych oraz prawie 6 tys. księży zakonnych. Spośród nich zdecydowana większość (21 tys.) angażuje się duszpastersko w parafiach. W Kościele w Polsce posługuje także ponad 20 tys. sióstr zakonnych oraz około jeden tysiąc braci zakonnych. Ponadto w seminariach diecezjalnych w 2014 r. formowało się w Polsce ponad 2,6 tys. alumnów.

    W parafiach katolickich w Polsce w 2014 r. ok. 370 tys. osób otrzymało sakrament chrztu św., ponad 310 tys. osobom udzielono sakramentu bierzmowania, ponad 210 tys. dzieci przystąpiło do Pierwszej Komunii św. i pobłogosławiono ok. 132 tys. związków małżeńskich. Oznacza to, że w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat Polacy niemal powszechnie przyjmują sakramenty w Kościele katolickim. Przykładowo, w ostatnim roku liczba chrztów i urodzeń żywych w Polsce niemal zrównały się.

    W 2014 r. w każdą niedzielę sprawowanych było w Polsce ponad 47 tys. Eucharystii, z czego najwięcej w kościołach parafialnych. Jednak Msze św. odprawiane są również w kościołach filialnych (3,7 tys.), kaplicach publicznych (3,3 tys.), kaplicach szpitalnych (984), kościołach rektoralnych (533) oraz kaplicach więziennych (106). Polacy najchętniej wybierają przedpołudniowe godziny niedzielnych Eucharystii. Jednak niemal co piąta niedzielna Msza św. odprawiana jest w godzinach popołudniowych i wieczornych.

   W 2014 r. Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego przeprowadził również badanie naruszenia wolności religijnej względem katolików w Polsce. Wynika z niego, że w latach 2012-2014 w około 10% parafiach odnotowano takie zdarzenia. W 8,7% parafii odnotowano akty profanacji miejsc świętych; w 12,1% parafii księża doznawali "aktów dyskryminacji", najczęściej w formie obraźliwych komentarzy, zaś w 4% parafii do duszpasterzy zgłosiły się osoby, które twierdziły, że są nierówno traktowane ze względu na swoją wiarę.

    Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego jest pierwszym w Polsce ośrodkiem badań nad religijnością oraz duszpasterstwem. Został założony w 1972 r. przez Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego (Księża Pallotyni). Współpracuje z Konferencją Episkopatu Polski oraz Głównym Urzędem Statystycznym. (BP KEP)

 CBOS: Polacy coraz aktywniej zaangażowani w ruchach kościelnych

   

    Polacy są coraz bardziej zaangażowani w pracę na rzecz kościelnych ruchów lub parafialnych wspólnot. Działalność tego rodzaju deklaruje w najnowszym sondażu CBOS 6,9% dorosłych osób.

  Przynależność Polaków do różnego rodzaju ruchów kościelnych lub wspólnot parafialnych jest jedną z najwyższych, jeśli chodzi o zaangażowanie w działalność społeczną.

   Podobnie jak w latach poprzednich Polacy najczęściej poświęcają swój czas na pracę społeczną w komitetach rodzicielskich, radach rodziców, fundacjach szkolnych i uczelnianych oraz w innych organizacjach działających na rzecz szkolnictwa i oświaty. Aktywne członkostwo w nich deklaruje obecnie niemal 11 na 100 dorosłych Polaków (10,9%).

   Co dziesiąty badany (10%) twierdzi, że jest aktywnym członkiem jakiejś organizacji charytatywnej, która pomaga dzieciom, a tylko nieco mniejszą grupę (8,6%) stanowią ci, którzy udzielają się w różnego rodzaju organizacjach charytatywnych pomagających chorym, niepełnosprawnym, starym, ubogim, bezdomnym oraz innym potrzebującym.

   Inne mniej lub bardziej sformalizowane organizacje i grupy obywatelskie, w których Polacy deklarują uczestnictwo to kluby i stowarzyszenia sportowe (7,5%), ruchy religijne i kościelne oraz wspólnoty parafialne (6,9%). (Do tej liczby trzeba by dołączyć część organizacji charytatywnych - patrz wyżej - ponieważ w ruchach liczymy je łącznie - przypis redakcji)

    W dalszej kolejności są to harcerstwo, stowarzyszenia studenckie i inne organizacje młodzieżowe (6,1%), związki działkowiczów, hodowców, wędkarzy, myśliwych (5,0%), a także OSP, GOPR i inne instytucje społecznego ratownictwa (4,7%), organizacje artystyczne typu: chór, orkiestra, zespół taneczny czy teatralny (4,4%), związki zawodowe (4,3%), towarzystwa opieki nad zwierzętami (4,2%), komitety starające się o załatwienie jakiejś konkretnej sprawy, w tym grupy protestu (3,3%), organizacje działające na rzecz ochrony środowiska naturalnego (3,2%), samorządy dzielnicowe i osiedlowe (3%) oraz kluby seniorów i emerytów (3%).

    Aktywnym uczestnictwem w ruchach religijnych, wspólnotach parafialnych oraz innych organizacjach kościelnych wyróżniają się przede wszystkim respondenci praktykujący religijnie kilka razy w tygodniu, którzy ponadto nieco częściej niż pozostali udzielają się w organizacjach działających na rzecz szkolnictwa i oświaty, w stowarzyszeniach artystycznych, organizacjach działających na rzecz ochrony środowiska oraz w organizacjach kobiecych, takich jak koła gospodyń wiejskich.

    Podobnie jak ogólne zaangażowanie w pracę na rzecz innych, działalność Polaków w organizacjach obywatelskich jest dość istotnie zróżnicowana społecznie. Wiąże się m.in. z poziomem wykształcenia, pozycją zawodową, sytuacją ekonomiczną respondentów i ich gospodarstw domowych, a także z wiekiem badanych, wielkością zamieszkiwanej miejscowości oraz religijnością mierzoną częstością uczestnictwa w praktykach religijnych.

   Istotnie częściej niż inni aktywną przynależnością do organizacji obywatelskich cechują się osoby praktykujące religijnie kilka razy w tygodniu (53%), badani z wyższym wykształceniem (53%), o najwyższych dochodach per capita (52%), mieszkańcy największych miast (49%), respondenci w wieku od 18 do 24 lat (44%) oraz dobrze oceniający swoją sytuację materialną (44%).

     W stosunku do roku 2012 ogólny poziom aktywności w organizacjach obywatelskich wzrósł o 5 punktów procentowych, co oznacza, że obecnie jest najwyższy od 1998 r. − zarówno pod względem odsetka zaangażowanych Polaków, jak i liczby dziedzin, w jakich działają.

     W przypadku osób działających w organizacjach religijnych ten odsetek, mimo kilku wahań w ostatnich latach, konsekwentnie rośnie. W 1998 r. zaangażowanie deklarowało 3,6%, w 2010 - 4,5%, 2012 - 5,4%, a 2016 - 6,9%.

     Brak zaangażowania w działalność na rzecz swojej społeczności lokalnej oraz w pracę organizacji obywatelskich najczęściej przejawiają bezrobotni (87% respondentów z tej grupy nie podejmuje żadnej tego rodzaju aktywności), renciści (73%), gospodynie domowe (70%), robotnicy niewykwalifikowani (67%), pracownicy usług (66%), a także osoby źle oceniające swoją sytuację materialną (68%) oraz niepraktykujące religijnie (66%).

      Prawie dwie trzecie dorosłych Polaków (63%) nie działa w żadnej organizacji o charakterze obywatelskim.

    Badanie przeprowadzono w dniach 7-14 stycznia na liczącej 1063 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski. (KAI)