Adam Szczepanowski
Przewodniczący Rady Ruchów Katolickich Archidiecezji Białostockiej

Wasze Eminencje, Ekscelencje, Wielebni Księża Biskupi, Czcigodni Kapłani i Siostry Zakonne, Panie Premierze, Drodzy Bracia i Siostry!

Wiosna Kościoła, wiosna ruchów – to najkrótsza i najpiękniejsza nazwa Daru Bożej Łaski, która płynie poprzez ruchy i stowarzyszenia katolickie.
Niech mi będzie wolno przytoczyć raz jeszcze słowa które Ojciec Święty Jan Paweł II skierował do uczestników I Kongresu Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich w 1994 r. „Zwykło się dziś mówić dzisiaj o nowej wiośnie zrzeszeń w Kościele. Budzi to słuszne nadzieje w perspektywie Jubileuszu 2000. Jest to dar Ducha Świętego dla Kościoła. (...) Dlatego napawa mnie radością rozkwit ruchów i stowarzyszeń katolickich w mojej Ojczyźnie, i to zarówno tych o charakterze międzynarodowym, ogólnokościelnym jak i tych rodzimych, wyrosłych na gruncie naszych polskich doświadczeń i jakże bogatych tradycji religijnych.”
Ks. bp Stanisław Ryłko podczas Narodowej Pielgrzymki Polaków tak mówił do delegatów ruchów 8 lipca 2000 r. w Rzymie:
„odczytując znaki czasu widać, że dzisiaj na początku trzeciego tysiąclecia, odnowa Kościoła przebiega poprzez nowe wspólnoty katolików świeckich (...) w Kościele wybiła godzina laikatu”

1. Organizacje pozarządowe jako „trzeci sektor” życia społecznego

Jakie jest miejsce ruchów i stowarzyszeń katolickich w naszym społeczeństwie? W każdym demokratycznym społeczeństwie możemy dziś wyróżnić trzy podstawowe sektory życia:
–    publiczny sektor państwowy – zajmujący się głównie redystrybucją dóbr, w oparciu o ustalone kryteria i zasady,
–    prywatny sektor przedsiębiorstw (tzw. rynek) – zajmujący się zaspokajaniem potrzeb materialnych, nastawiony jest na zysk,
–    sektor socjalny – dążący do zaspokajania osobistych i rzeczywistych potrzeb ludzi, kierując się zasadami i wartościami takimi jak: dobro wspólne i solidaryzm społeczny.
Do trzeciego sektora życia społecznego zalicza się organizacje pozarządowe, czyli: wszelkie grupy, ruchy, stowarzyszenia, fundacje, wolontariat i inne formy niezależnej działalności społecznej.
Według kryteriów międzynarodowych organizacje pozarządowe to organizacje:
1)    prywatne, niepubliczne, nierządowe, niesamorządowe i niepaństwowe,
2)    nie nastawione na zysk, niedochodowe (non-profit),
3)    w dużym stopniu niezależne od struktur państwowych, gospodarczych czy samorządowych,
4)    w znacznym stopniu ochotnicze, wolontariackie,
5)    działające na rzecz wspólnego dobra członków danej organizacji i innych osób.
Trzeci sektor życia społecznego zaczyna odgrywać coraz większą rolę na całym świecie. Dzieje się tak w szczególności wobec ograniczeń zbiurokratyzowanej działalności rządów i innych instytucji władzy, jak też wobec zdehumanizowania sektora gospodarczego, nastawionego głównie na zysk. Również w zjednoczonej Europie rola „trzeciego sektora” jest bardzo duża. To z nim coraz częściej konsultuje się ważniejsze decyzje rządów i samorządów lokalnych oraz Parlamentu Europejskiego.